Khác với những nhà văn cùng thời, Thạch Lam tiến đến văn đàn với một dấu ấn rất riêng. Ông quan niệm rằng: “Đối với tôi, văn chương không phải là một cách đem đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên; trái lại, văn chương là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực mà chúng ta có, để vừa tố cáo và thay đổi một thế giới giả dối và tàn ác, vừa làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn”. Đó cũng chính là tư tưởng xuất hiện xuyên suốt các tác phẩm của ông. Và tác phẩm đã “thổi hồn” tư tưởng ấy vươn lên đỉnh cao chính là truyện ngắn “Hai đứa trẻ”. Đặc biệt, dưới ngòi bút nhân đạo của Thạch Lam, những giá trị nghệ thuật sâu sắc đều được kết tinh trong cảnh đợi tàu của chị em Liên.

Bạn đang xem: Phân tích cảnh chờ tàu trong hai đứa trẻ

Là một cây bút giàu xúc cảm và tài hoa, ông được biết đến là một trong những nhà văn nổi tiếng của nền văn học hiện đại Việt Nam vào giai đoạn những năm 1930 – 1945. Đến với các sáng tác của ông, ta sẽ cảm nhận được hơi thở của hiện thực và lãng mạn trữ tình đan xen nhau. Không trào phúng như Vũ Trọng Phụng cũng chẳng viết về hiện thực tàn khốc như Nam Cao, thế giới văn chương trong Thạch Lam nhẹ nhàng mà sâu lắng. Ông đào sâu vào trong tâm khảm, gốc rễ của nội tâm nhân vật; chỉ có những tác phẩm của ông, mọi vẻ đẹp, mọi xúc cảm tưởng chừng mơ hồ và mong manh trong lòng người mới có thể được “phô bày” rõ nét hơn bao giờ hết. Tác phẩm “Hai đứa trẻ” là một trong những truyện ngắn đặc sắc của Thạch Lam, in trong tập “Nắng trong vườn” (1938). Cũng như nhiều truyện ngắn khác của ông, “Hai đứa trẻ” có sự hòa quyện hai yếu tố hiện thực và trữ tình lãng mạn. Qua tác phẩm, nhà văn đã thể hiện rõ niềm thương cảm sâu sắc và xót thương vô hạn với những cảnh đời nghèo khổ, khao khát một sự đổi thay đến với cuộc đời của họ. Dưới lăng kính hiện thực, cảnh đợi tàu trong truyện ngắn “Hai đứa trẻ” đã ánh lên tia hy vọng cho hai chị em Liên về một thế giới tươi sáng hơn so với cảnh nghèo túng, tẻ nhạt mọi ngày.

Cảnh trước khi tàu đến mở ra bằng hình ảnh Liên cùng tâm hồn thả trôi vào với trời đất, với vũ trụ bao la. Ta có thể thấy, khoảng thời gian tàu đi qua Phố huyện Cẩm Giàng, không chỉ riêng hai chị em Liên mà tất cả những người dân nơi phố huyện nghèo đều mong ngóng thời khắc ấy. Với những người dân, họ chờ tàu đến để kiếm thêm miếng cơm manh áo qua vài đồng lẻ, nhưng đối với Liên và An lại khác. Liên “không trông mong còn ai đến mua nữa. Với lại, đêm họ chỉ mua bao diêm hay gói thuốc là cùng.”, liệu có đơn thuần là chờ tàu do xuất phát từ nhu cầu về vật chất? Chắc chắn không, nguyên nhân của sự chờ đợi của chị em Liên còn sâu xa hơn nhiều. Xuất phát từ nhu cầu của đời sống tinh thần, hình ảnh đoàn tàu là niềm vui duy nhất trong ngày, tựa như sứ giả đến từ thế giới khác. Thạch Lam cũng từng viết dưới dòng mơ tưởng của Liên: “Con tàu như đem theo một chút thế giới khác đi qua. Một thế giới khác hẳn đối với Liên, khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu. Đêm tối vẫn bao bọc chung quanh, đêm của đất quê, và ngoài kia, ruộng đồng mênh mang và im lặng”. Nó là hình ảnh tương phản với nơi sinh hoạt hàng ngày của hai chị em. Giữa một phố huyện nghèo bị bao trùm bởi bóng tối ảm đạm nhưng chị em Liên vẫn luôn “mong đợi một cái gì tươi sáng hơn cho sự sống nghèo khổ hàng ngày của họ”, và đó cũng chính là lý do khiến chị em Liên mọi đêm vẫn cố thức để được nhìn chuyến tàu đi qua. Tuy phải sống trong hoàn cảnh khốn khó nhưng An và Kiên vẫn là những đứa trẻ, chúng không thể thiếu được đồ chơi. Đoàn tàu chính là một thứ đồ chơi nhằm giải trí của chính. Đối với chúng, đoàn tàu là niềm vui duy nhất trong ngày, vì vậy tuy đã buồn ngủ ríu cả mắt lại chúng vẫn cố thức để đợi tàu mong tìm được chút hạnh phúc nho nhỏ để tiếp tục sống và hi vọng. Nhưng niềm vui này chỉ là vui ké vui nhờ vui lây. Đoàn tàu của thiên hạ đã trở thành cuộc chơi hờ của An và Liên. Điều đó gợi lên trong lòng người đọc niềm thương cảm sâu sắc.

Trong cảm nhận của Liên, chuyến tàu sắp đến dường như mang một sức sống diệu kỳ, cả phố huyện tĩnh mịch lúc bấy giờ lại bắt đầu động đậy. Thạch Lam tuy không dùng bất cứ ngôn từ nào để miêu tả sự háo hức của mọi người nhưng nó vẫn phảng phất trong âm vang của tiếng bác Siêu nơi hàng phở, của tiếng Liên vội vàng đánh thức em dậy. Những âm thanh huyên náo của “tiếng hành khách ồn ào khe khẽ”, của còi tàu “kéo dài ra theo ngọn gió xa xôi”,... bỗng chốc xuất hiện. Chúng nổi bật và như muốn xé toạc thứ âm thanh ảo não đang gặm nhấm nơi hai chị em Liên sinh sống từng khắc một. Từ tít xa đến gần rồi lại vút qua khỏi tầm mắt của Liên, nhưng từng khoảnh khắc chuyến tàu xuất hiện đều được chị nắm bắt rất rõ. Dù chỉ dừng lại trong giây lát rồi lại tiến vào trong đêm tối, đoàn tàu tựa như một ngôi sao sáng lấp lánh. Tỏa sáng trên nền trời bao la, ngôi sao ấy mang theo bao khát khao, bao hoài bão tiến đến tương lai rộng mở. Sự tương phản về ánh sáng và bóng tối trong truyện ngắn được sử dụng như một thủ pháp chính trong nghệ thuật dựng truyện của Thạch Lam. Với diễn biến nội tâm tinh tế và đôi chút phức tạp của Liên, bóng tối dày đặc bao trùm lấy cảnh vật càng làm tăng giá trị của ánh sáng, càng làm ta hiểu rõ sự “khát thèm được chiếu sáng và đổi thay” không chỉ của Hai đứa trẻ mà còn là của tất cả người dân nơi đây. Và cứ thế, với sự xuất hiện của đoàn tàu, họ - kể cả chị em Liên và An, dần mơ về một thế giới rực rỡ và đẹp đẽ hơn cái thực tại khổ sở, nghèo túng vẫn đang bám víu lấy họ.

Và khi tàu dần xa, chỉ còn “cái chấm nhỏ của chiếc đèn xanh treo trên toa sau cùng, xa xa mãi rồi khuất sau rặng tre”, thì cũng chính là lúc con người ta thấm thía sâu sắc nỗi buồn về một cuộc sống mòn mỏi, quẩn quanh không thể đổi thay. Âm thanh náo động trong phút chốc rồi vụt tắt, cuộc sống tẻ nhạt nơi phố thị lại quay trở lại, và tâm trạng họ lại trở về như ban đầu: mơ hồ và mong manh. Huy Cận trong bài thơ “Quanh Quẩn” cũng đã rơi vào cảm xúc vô định và trống trải như Liên và bao người dân nơi đây:

Bạn đang xem: Top 13 mẫu phân tích cảnh đợi tàu trong Hai đứa trẻ hay và đặc sắc nhất tại mamnongautruc.edu.vn

Tuyển chọn 13 mẫu phân tích cảnh đợi tàu trong tác phẩm Hai đứa trẻ hay và nổi trội nhất được bài viết tổng hợp một cách đầy đủ. Giúp các em học trò trau dồi tri thức và rèn luyện kỹ năng phân tích. Theo dõi ngay dưới đây.

Dàn ý phân tích cảnh đợi tàu trong Hai đứa trẻ

1. Mở bài

Giới thiệu chung về tác giả, tác phẩm:

Thạch Lam là một nhà văn lớn của thiên hướng văn học lãng mạn Việt Nam thời đoạn 1930 – 1945, khai thác thế giới nội tâm của nhân vật với những cảm xúc mỏng manh, mơ hồ.Truyện ngắn Hai đứa trẻ dù ko có tình tiết đặc trưng nhưng thông qua tiếng nói nội tâm của nhân vật Liên, từng mảnh đời xấu số hiện lên và mang tới cho tác phẩm thật nhiều xúc cảm.

Nói chung chung về cảnh đợi tàu: Cảnh đợi tàu của hai chị em Liên là kết tinh của những tư tưởng nghệ thuật thâm thúy và tiến bộ của Thạch Lam với ngòi bút nhân đạo, trữ tình.

2. Thân bài

* Luận điểm 1: Lý do hai chị em Liên cố thức đợi tàu

Liên cùng em trai dù đã rất buồn ngủ nhưng vẫn cố thức để đợi tàu bởi:

Cô được mẹ dặn chờ tàu tới để bán hàng
Nhưng Liên ko mong đợi người nào tới nữa
Cô thức vì muốn được nhìn thấy chuyến tàu như một hoạt động cuối cùng của đêm khuya -> Thực chất để thay đổi cảm giác, thay đổi cái ko khí ứ đọng hàng ngày.

=> Sự thức tỉnh cái tôi, khát khao, khắc khoải muốn nhìn thấy những gì khác với cuộc sống của chính mình.

* Luận điểm 2: Hai chị em trước lúc tàu tới

Mi mắt An sắp sửa rơi xuống, vẫn cố dặn chị gọi dậy lúc tàu tới
Chăm chú để ý từ ngọn lửa xanh biếc, tiếng còi vang lại, kéo dài ra theo ngọn gió xa xôi -> Niềm ngóng chờ, hy vọng, hào hứng.Tâm hồn Liên yên tĩnh hẳn, có những cảm giác mơ hồ ko hiểu
Tiếng gọi em của Liên: cuống quýt, giục giã -> lo sợ nếu chậm một chút thôi sẽ ko kịp, sẽ bỏ qua.An “nhỏm dậy”, “lấy tay giụi mắt” cho tỉnh hẳn -> hành động nhanh, thơ ngây, đáng yêu nhưng cũng đáng thương.

=> Niềm hào hứng, ngóng chờ chuyến tàu đêm của hai chị em như ngóng chờ một điều gì đó tươi sáng hơn cho cuộc sống vốn tẻ nhạt thường nhật.

* Luận điểm 3: Cảnh đoàn tàu tới

Lúc đoàn tàu tới, Liên dắt em đứng dậy để nhìn đoàn xe vụt qua
Dù chỉ trong giây khắc, Liên cũng thấy “những toa hạng trên sang trọng lố nhố người, đồng và kền nhấp nhánh” -> Liên thấy một toàn cầu khác với cuộc sống thường nhật của chị.Câu hỏi cảm thán của An: “Tàu hôm nay ko đông, chị nhỉ?” -> Có thể ngày nào hai chị em cũng ngóng tàu.Đứng lặng ngắm đoàn tàu đi qua, Liên ko trả lời câu hỏi của em -> Trong tâm hồn Liên lúc này cơn xúc động vẫn chưa lắng xuống.Liên tơ tưởng về Hà Nội, một Hà Nội sáng rực và xa xăm, một Hà Nội đẹp, giàu có và sung sướng… Sự hồi ức đấy càng khiến Liên thêm tiếc nuối và ngán ngẩm cho cuộc sống hiện nay.Tàu tới khiến hai chị em sống với quá khứ tươi đẹp và được sống trong một toàn cầu mới tốt hơn, sáng hơn, rực rỡ, vui tươi hơn cuộc sống thường nhật.

=> Tâm trạng xúc động, vui sướng, hạnh phúc, mộng mơ.

* Luận điểm 4: Hai chị em lúc tàu đi

Phố huyện với từng đấy người “trong bóng tối mong đợi một cái gì tươi sáng cho sự sống”, trong đó có cả Liên và An
Hai chị em còn nhìn theo cái chấm nhỏ của chiếc đèn treo trên toa cuối cùng
Lúc tàu đi, Liên và An trở về với tâm trạng buồn tẻ, chán ngán cuộc sống thường nhật, thú vui của hai chị em chỉ lóe sáng rồi vụt tắt.Tất cả chìm trong màn đêm với ngọn đèn lù mù chỉ chiếu sáng một vùng đất nhỏ đi vào giấc ngủ chập chờn của Liên.

=> Tâm trạng nuối tiếc, niềm suy tư thao thức về cuộc sống hằng ngày nơi phố huyện nghèo.

* Ý nghĩa của cảnh đợi tàu

Thương cảm với cảnh sống nghèo túng, vô danh, vô nghĩa: Ước mơ rất đỗi phổ biến và nhỏ nhỏ, chỉ là một đoàn tàu vụt qua trong đêm tối.Trình bày cái nhìn sáng sủa về con người: Họ còn sự gắn bó, muốn thay đổi trong cuộc sống. Tất cả mọi người đều biết ước mơ, mong mỏi thay đổi nào đó, dù rất mơ hồ, rời rạc. Điều đó chứng tỏ, ngày dù tàn, cảnh cũng tàn nhưng lòng và đời của họ ko tàn, nhất là với đứa trẻ như chị em Liên.

* Rực rỡ nghệ thuật

Lối viết ko có tình tiết
Văn pháp lãng mạn xen hiện thực
Nghệ thuật mô tả nội tâm
Tiếng nói đơn giản, súc tính, giàu tính tạo hình.

3. Kết bài

Nói chung ý nghĩa của cảnh đợi tàu.Nêu cảm nhận của bản thân.

Phân tích cảnh đợi tàu trong Hai đứa trẻ – Mẫu 1

Có một nhà văn đã quan niệm rằng: “Đối với tôi văn học ko phải là một cách mang đến cho người đọc sự thoát li hay sự quên; trái lại văn học là một thứ khí giới thanh cao và đắc lực nhưng mà chúng ta có thể có, để vừa tố cáo và thay đổi một cái toàn cầu giả dối và gian ác, vừa làm cho lòng người được thêm trong sạch và phong phú hơn”, đó chính là Thạch Lam. Nhắc tới Thạch Lam, người ta thường biết tới ông với một phong cách viết truyện ngắn rất lạ mắt, ko theo lối mòn tình tiết hay tình huống truyện, nhưng mà truyện của ông là truyện nhưng lại ko có tình tiết, tựa như một cuốn phim nhưng mà diễn viên tự biên tự diễn chẳng cần có kịch bản vậy. Mỗi tác phẩm, mỗi truyện ngắn của ông tựa như một bài thơ trữ tình đượm buồn, chất thơ vương vấn trong từng câu chữ, từng cái quan sát lay động của dòng thời kì, sự vật. Ông thường đi sâu vào tìm hiểu toàn cầu nội tâm của nhân vật với những xúc cảm mơ hồ, mỏng manh, rất đỗi tinh tế. Và nét văn phong lạ mắt tương tự ta thấy được rất rõ ràng trong tác phẩm Hai đứa trẻ, đặc trưng thông qua cảnh hai đứa trẻ ngồi đợi chuyến tàu đêm muộn, chúng ta lại cũng thấy được những thông điệp và ý nghĩa xinh tươi, đầy tính nhân văn nhưng mà Nguyễn Minh Châu muốn truyền tải cho độc giả.

Có thể nói rằng đột phá của chất thơ trong toàn thể tác phẩm đó chính là cảnh hai chị em Liên và những người dân phố huyện ngồi đợi chuyến tàu khuya, đợi một cái gì đó tấp nập nào nhiệt khác hẳn với cái màu u ám, trầm buồn của khu phố tỉnh lẻ này. Những người dân nơi đây họ hy vọng một cái gì đó tươi sáng hơn, chúng ta mới vỡ vạc ra rằng vì sao “Chị Tí chẳng kiếm được bao nhiêu nhưng chiều nào chị cũng dọn hàng từ chập tối cho tới đêm”, bác Siêu chẳng thấy bán được cho người nào nhưng chiều nào đêm nào bác cũng gánh hàng phở ra đây, vợ chồng bác xẩm cũng hiếm người nghe hát, nhưng chiều nào cũng một manh chiếu rách ngồi đây đợi, để rồi ngủ gục trên manh chiếu tự bao giờ. Hóa ra ko phải chỉ để mưu sinh nhưng mà họ còn cùng nhau đợi được một chuyến tàu đêm, “chừng đấy con người trong bóng tối mong đợi một cái gì đó tươi sáng cho sự sống nghèo khổ hàng ngày của họ”.

Hình ảnh đoàn tàu xuất hiện với những sự đợi đợi mong mỏi của người dân nơi phố huyện, người ta mong tới nỗi chỉ một tí động thái báo hiệu của đoàn tàu cũng đã khiến họ vui tươi hào hứng, đó là bác Siêu nghển cổ nhìn ra phía ga “Đèn ghi đã ra kia rồi”, đó là ánh mắt chuyên chú phóng ra đường ray của Liên thấy một “ngọn lửa xanh tươi, sát mặt đất như ma trơi”, là âm thanh của tiếng còi xe lửa kéo dài trước lúc vào ga. Đoàn tàu rầm rập kéo tới , tiếng bánh sắt rít mạnh vào đường ray, những toa tàu “sáng trưng”, cửa kính “nhấp nhánh”, cả tiếng người lố nhố,… Tàu đi vào đêm tối, chỉ để lại những “đốm than đỏ bay tung trên đường sắt”, còn chỉ em Liên thì cứ nhìn mãi theo mấy cái chấm xanh xanh khuất dần và mất hút vào đêm tối. Hình ảnh chuyến tàu đêm đã bộc lộ rõ nét tâm trạng của người dân phố huyện. Sở dĩ nói tương tự bởi vì như nhà văn Thạch Lam đã nói “chuyến tàu như mang một tí toàn cầu khác đi qua”, đối với người dân phố huyện thì chuyến tàu đấy có một ý nghĩa vô cùng lớn, nó đã mang lại một thứ ánh sáng khác hẳn cái ánh sáng lù mù của ánh đèn dầu, của loài đom đóm, của những buổi chiều sẩm tối dưới ánh hoàng hôn nơi phố huyện, đó là thứ ánh sáng tươi vui tới từ Hà Nội thủ đô, nơi phồn hoa tấp nập. Dẫu họ cũng biết rằng ánh sáng đấy cũng chỉ tới một tí rồi lại đi mất hút, để lại sau lưng bóng tối bao trùm còn ám ảnh hơn trước đó, thế nhưng họ cam lòng đợi chờ mãi từ sẩm tối cho tới khuya đợi tới mắt díu lại buồn ngủ, nhưng họ vẫn khát khao, mong đợi. Bởi chuyến tàu tấp nập mang hơi thở tấp nập, tươi sáng đấy chính là một món quà của cuộc sống, giữa bộn bề cái khó khăn, đói khát mưu sinh. Cái ánh sáng rực rỡ, nhấp nhánh nhưng mà đoàn tàu mang lại chính là tượng trưng cho niềm khát khao, nỗi kỳ vọng của những con người nơi đây. So sánh với nhiều tác phẩm văn học khác, ánh sáng cũng thường được nhiều tác giả tượng trưng cho niềm khát khao, kỳ vọng của con người trước những tối tăm, bất lực của cuộc đời. Đơn cử như trong Chí Phèo của Nam Cao, cảnh Chí Phèo tỉnh dậy nhìn thấy ánh sáng mù mờ lọt vào căn lều ẩm thấp của mình, khát khao được trở lại làm người lương thiện, được hạnh phúc của hắn đã trỗi dậy, hay trong tác phẩm Vợ chồng A Phủ, ánh sáng trên bếp lửa nhưng mà Mị vẫn thường hơ tay, hơ lưng cũng phản ánh những khát khao mãnh liệt trong tâm hồn Mị, và trong Vợ nhặt, nhân vật Tràng sắm hai hào dầu về thắp lửa cho căn nhà sáng sủa lên trong đêm tân hôn cũng phản ánh cái khát khao, kỳ vọng về một cuộc sống tốt đẹp hơn của anh.

Tâm trạng của hai đứa trẻ cũng có nhiều những xao động, An còn nhỏ, cậu đợi tàu trong cái tâm trạng nôn nao hào hứng, chuyến tàu đối với An đó chính là một món quà, thú vị, khơi gợi trong tâm hồn em những tưởng tượng phong phú. Chuyến tàu đấy đã thay thế, khỏa lấp đi những thiếu sót tuổi thơ em, bởi vì gia đạo nghèo túng em ko được có những món đồ chơi xinh tươi, ko có những chuyến tới khu giải trí, nhưng mà chỉ được quanh quẩn bên gian hàng nhỏ, nơi phố huyện mịt mù tối tăm. Còn với Liên đoàn tàu lại mang nhiều ý nghĩa khác, mang tới cho cô nhỏ mới lớn những xúc cảm tinh tế, “tâm hồn Liên Liên yên tĩnh hẳn, có những xúc cảm mơ hồ khó hiểu”. Còn tàu gợi nhắc Liên về một thời quá vãng, đó là một cuộc sống nơi phố thị Hà Nội, đó là lúc nhà Liên còn khá giả, Liên được thưởng thức những món quà vặt ngon mồm, được đi chơi đây đó, đâu đâu cũng là những ánh đèn sáng rực và nhấp nhánh. Nhưng ngày đó đã quá xa và có nhẽ cuộc đời Liên mãi phải chôn chân ở cái phố huyện nghèo nàn và tối tăm này, chuyến tàu càng giúp Liên nhận thức rõ hơn về cuộc sống tuyệt vọng, nghèo khổ hiện nay của những con người nơi đây. Thông điệp chính nhưng mà Thạch Lam muốn nhắn nhủ ở đây rằng dẫu cuộc sống có khốn khó, vất vả và tuyệt vọng tới chừng nào thì con người ta vẫn ko bao giờ được thôi khát vọng, thôi ước mong về một cuộc sống tốt đẹp và tươi sáng hơn. Những kỳ vọng, khát khao đấy vẫn luôn tiềm tàng trong mỗi con người dù già hay trẻ và chúng được nuôi dưỡng bằng một tâm hồn sáng sủa, yêu đời, bằng tình thương cảm, gắn kết những con người với nhau. Dẫu có là cảnh tượng ngày tàn, chợ tàn hay những kiếp người tàn, thì ít ra vẫn có những tâm hồn non trẻ, những tâm hồn kiên cường như chị em Liên và những con người như bác Siêu, chị Tí, vợ chồng bác xẩm ko tàn. Họ vẫn sống, vẫn lao động và phấn đấu từng ngày, vẫn hằng kỳ vọng và ước mong thoát khỏi cái cuộc đời tối tăm, u buồn nơi phố huyện nhưng mà tượng trưng chính là chuyến tàu Hà Nội về đầy ánh sáng rực rỡ, tươi vui.

Với văn phong viết truyện chậm rãi, lãng mạn, là chuyện nhưng ko có tình tiết, Thạch Lam đã mang tới một tác phẩm rất đỗi tinh tế, với giọng điệu đầy tính nhạc và chất thơ êm đềm. Khắc họa rõ nét quang cảnh làng quê Việt Nam trước cách mệnh, chất chứa những nỗi u buồn, nặng nhọc, thông qua đó nhà văn bộc bạch niềm thông cảm thâm thúy đối với cuộc sống của những con người quanh quẩn tuyệt vọng. Đồng thời trân trọng niềm kỳ vọng dẫu rất mỏng manh của họ về một cuộc sống tốt đẹp hơn, tươi sáng hơn thông qua cảnh đợi tàu của chị em Liên và nhắn nhủ những thông điệp về ý thức sống sáng sủa của con người. Đó chính là văn pháp nhân đạo của nhà văn Thạch Lam trong những tác phẩm của mình.

*

Phân tích cảnh đợi tàu trong Hai đứa trẻ – Mẫu 2

Nhà văn Thạch Lam là một trong những nhà văn lớn trên văn đàn Văn học Việt Nam. Ông tham gia nhóm Tự lực văn đoàn. Với tuổi thơ có cuộc sống cùng cực và sinh ra trong thời tao loạn nên phong cách sáng tác của ông có thiên hướng lãng mạn, đặc trưng là trước Cách mệnh tháng 8. Tác giả Thạch Lam luôn xoay quanh toàn cầu nội tâm của các nhân vật với những xúc cảm mơ hồ, mỏng manh và sầu bi.

Tác phẩm dù ko có tình tiết gay cấn, kịch tính nhưng thông qua tâm trạng của nhân vật Liên, cuộc sống nghèo khổ của những kiếp người hẩm hiu nơi phố huyện… đã đủ để mang tới cho người đọc nhiều xúc cảm khó quên và ấn tượng.

Trong tác phẩm, có nhiều phân cảnh ấn tượng, nhưng cảnh để lại dấu ấn trong lòng độc giả hơn cả là cảnh tượng hai chị em Liên đợi tàu trong đêm khuya. Đó là hình ảnh kết tinh của những giải pháp nghệ thuật và tư tưởng tiến bộ của nhà văn Thạch Lam với văn pháp đầy trữ tình và nhân văn thâm thúy.

Theo như Thạch Lam viết thì: “An và Liên đã buồn ngủ ríu cả mắt. Tuy vậy hai chị em vẫn cố gượng gập để thức khuya chút nữa, trước lúc vào hàng đóng cửa đi ngủ. Mẹ vẫn dặn phải thức tới lúc tàu xuống – đường sắt đi ngang qua ngay trước mặt phố – để bán hàng, may ra còn có một vài người sắm. Nhưng cũng như mọi đêm, Liên ko trông mong còn người nào tới sắm nữa. Với lại đêm họ chỉ sắm bao diêm, hai gói thuốc là cùng. Liên và em cố thức là vì cớ khác, vì muốn được nhìn chuyến tàu. Chín giờ có chuyến tàu ở Hà Nội đi qua huyện. Đó là sự hoạt động cuối cùng của đêm khuya”.

Mặc dù đã buồn ngủ ríu cả mắt nhưng hai chị em Liên vẫn phấn đấu gượng gập thức để đợi tàu tới. Một là vì hai chị em được mẹ dặn dò đợi tàu tới để bán hàng. Nhưng cũng như bao ngày khác, Liên ko mong đợi có nhiều khách tới. Tuy vậy, hai chị em vẫn đợi tàu vì đó là chuyến tàu ở Hà Nội đi qua, là sự hoạt động cuối cùng của đêm khuya. Sở dĩ hai chị em đợi xem tàu ko chỉ để xem nó chạy như thế nào nhưng mà thực chất là để thay đổi tâm trạng buồn bực chán ngán ứ đọng trong ngày, cô muốn thay đổi cảm giác u buồn tối tăm nơi phố huyện nghèo nàn. Qua đây, độc giả có thể thấy, ở trong hai chị em Liên có sự khát khao, mong muốn khắc khoải muốn thay đổi cuộc sống và nhìn thấy những gì khác thường với cuộc sống hiện nay.

Phân tích cảnh đợi tàu của 2 chị em Liên, độc giả thấy, trước lúc tàu tới, tâm trạng của hai chị em Liên vô cùng hào hứng và xáo động. Mặc dù mi mắt An như sắp sửa rơi xuống nhưng cậu vẫn cố gượng gập dặn chị gọi dậy lúc tàu tới. Bởi An ko muốn bỏ qua. Trong lúc đó, “Liên khẽ quạt cho An, vuốt lại mái tóc tơ. Đầu em nhỏ nặng dần trên người Liên; chị ngồi yên ko động đậy. Qua khe lá của cành bàng nghìn sao vẫn nhấp nhánh; một con đom đóm bám vào dưới mặt lá, vùng sáng nhỏ xanh nhấp nháy rồi hoa bàng rụng xuống vai Liên khe khẽ, thỉnh thoảng từng loạt một. Tâm hồn Liên yên tĩnh hẳn, có những cảm giác mơ hồ ko hiểu”. Liên ngóng chờ, hào hứng hy vọng. Tâm hồn cô bỗng có chút mơ hồ gì đó nhưng mà chính cô cũng ko hiểu. Trong lúc đợi tàu, Liên cứ chuyên chú nhìn về hướng đường ray để rồi chuyên chú nhìn ngọn lửa xanh tươi, vểnh tai nghe tiếng còi vang lên vọng lại từ xa xôi. Lúc tín hiệu tàu tới xuất hiện, Liên vội vã cuống quýt gọi An dậy. Cả hai lo sợ nếu ko nhanh sẽ bị bỏ qua, ko kịp nhìn thấy. Thu được tín hiệu từ chị, An vội “nhỏm dậy”, “lấy tay giụi mắt” để cho tỉnh hẳn. “An nhổm dậy, lấy tay dụi mắt cho tỉnh hẳn. Hai chị em nghe thấy tiếng dồn dập, tiếng xe rít mạnh vào ghi. Một làn khói bừng sáng trắng lên đằng xa, tiếp tới tiếng hành khách ồn ĩ khe khẽ”.

Một hành động trình bày sự nhanh chóng, rất thơ ngây, đáng yêu và cũng đáng thương của một đứa trẻ đang ngủ ngon phải tỉnh giấc. Niềm hào hứng ngóng chờ đợi tàu của hai chị em như những đứa trẻ ngóng đợi mẹ đi chợ và mang về những món quà kỳ diệu. Và sâu xa hơn, đó là niềm mong đợi về một điều gì đó tươi sáng hơn cho cuộc sống tù túng, tả nhạt thường nhật nơi phố huyện nghèo này.

“Hai chị em chờ ko lâu. Tiếng còi đã rít lên, và tàu rần rộ đi tới. Liên dắt em đứng dậy để nhìn đoàn xe vụt qua, các toa đèn sáng trưng, chiếu ánh cả xuống đường. Liên chỉ thoáng trông thấy những toa hạng trên sang trọng lố nhố những người, đồng và kền nhấp nhánh, và các cửa kính sáng”.

Lúc đoàn tàu tới, hai chị em Liên đứng dậy để nhìn cho rõ hình ảnh đoàn tàu đang lao vụt qua. Đó là một khoảnh khắc khá ngắn ngủi, chỉ trong giây khắc thoáng qua, nhưng Liên đã kịp quan sát và nhìn thấy “những toa hạng trên sang trọng lố nhố người, đồng và kền nhấp nhánh và các cửa kính sáng” . Đó là những điều khác lạ so với bóng tối, cuộc sống nhàm chán thường nhật nơi phố huyện của chị em Liên. Qua câu hỏi bâng quơ cảm thán của An “Tàu hôm nay ko đông, chị nhỉ?” Độc giả có thể cảm thu được rằng việc đợi tàu này là ngày nào hai chị em cũng thực hiện. Hình như những chuyến tàu đêm đã quá thân thuộc với hai chị em những mỗi lúc nó đi qua vẫn mang tới cảm giác mới mẻ và kỳ lạ tới thú vị.

“Rồi chiếc tàu đi vào đêm tối, để lại những đốm than đỏ bay tung trên đường sắt. Hai chị em còn nhìn theo cái chấm đỏ của chiếc đèn xanh trên toa sau cuối, xa xa mãi rồi khuất sau rặng tre.

– Tàu hôm nay ko đông nhỉ, chị nhỉ.

Liên cầm tay em ko đáp. Chuyến tàu đêm nay ko đông như mọi lúc, thưa vắng người và hình khư kém sáng hơn. Nhưng họ ở Hà Nội về! Liên lặng theo tơ tưởng. Hà Nội xa xăm, Hà Nội sáng rực vui vẻ và huyên náo. Con tàu như đã đem một tí toàn cầu khác đi qua. Một toàn cầu khác hẳn đối với Liên, khác hẳn cái vầng sáng ngọn đèn của chị Tí và ánh lửa của bác Siêu. Đêm tối vẫn bao bọc xung quanh, đêm của đất quê, và ngoài kia, đồng ruộng mênh mang và yên lặng”.

Đoàn tàu tới và đi nhanh như chớp mắt. Lúc An hỏi chị, nhưng Liên đứng lặng ngắm đoàn tàu nhưng mà ko đáp. Bởi lúc này trong tâm hồn cô có một sự xúc động khó tả. Liên nhớ về những tháng ngày xưa kia, nơi Hà Nội xa xăm và huyên náo, vui vẻ, với cuộc sống đủ đầy, giàu có. Càng hồi ức lại cuộc sống xưa kia, Liên càng cảm thấy nuối tiếc và ngán ngẩm về cuộc sống hiện nay.

Con tàu đi, mang theo cả toàn cầu khác của chị em Liên lẫn của người dân nơi phố huyện đi theo. Để rồi lúc những chấm nhỏ của chiếc đèn treo trên toa cuối cùng của chiếc tàu khuất sau rặng tre, thì bóng tối lại bao trùm lên phố huyện nghèo.

Lúc đoàn tàu mất tích, hai chị em Liên lại trở lại với cảm giác chán ngán, buồn bẻ của cuộc sống hàng ngày. Hình như thú vui của hai chị em vừa lóe lên đã vụt tắt theo đoàn tàu. Tất cả thứ ánh sáng của đoàn tàu đã tan biến, giờ đây chỉ còn lại màn đêm với ánh đèn lù mù, chiếu sáng một vùng đất nhỏ nhỏ xíu và chập chờn đi vào giấc ngủ của hai chị em Liên. Qua đây, người đọc cảm thu được tâm trạng tiếc nuối, và khát khao về cuộc sống thay đổi tươi mới của chị em Liên.

Qua đây người đọc cảm thu được niềm thương cảm của tác giả Thạch Lam dành cho những phận người nghèo khổ trong xã hội cũ. Họ ko có những mong ước sang trọng, xa vời, nhưng mà chỉ đơn giản và rất nhỏ nhỏ, đó là được nhìn thấy đoàn tàu vụt qua trong đêm khuya.

Nhưng đồng thời chúng ta cũng nhìn thấy niềm sáng sủa, tin tưởng về con người của tác giả Thạch Lam. Đó là dù cuộc sống tù túng, hẩm hiu nhưng họ vẫn khát khao có sự thay đổi. Họ gắn bó với nhau, rất thông cảm và mến thương nhau nhưng tất cả đều mong mỏi và muốn thay đổi cuộc sống mặc dù nó rất rời rạc và mơ hồ. Điều này cũng chứng tỏ, cảnh chiều tàn, cảnh đoàn tàu vụt qua của ngày tàn nhưng cuộc đời và suy nghĩ của chị em Liên ko tàn.

Qua đây độc giả thấy được tài năng sử dụng nghệ thuật rực rỡ của tác giả. Đó là lối viết ko cần tình tiết phức tạp, nhưng vẫn đủ để khiến người đọc cảm thu được toàn thể bức tranh nội dung tác phẩm. Văn pháp hiện thực xen lẫn lãng mạn đã làm nổi trội nội tâm của các nhân vật. Tiếng nói, súc tích, ngắn gọn đơn giản nhưng giàu tính tạo hình, gợi xúc cảm, khiến đọc giả cảm nhận rõ rệt tâm trạng của nhân vật và toàn thể cuộc sống của những phận nghèo nơi phố huyện tối tăm.

Mẫu phân tích cảnh đợi tàu trong bài Hai đứa trẻ của Thạch Lam – Mẫu 3

Hai đứa trẻ là một trong những tác phẩm xuất sắc và tiêu biểu nhất của Thạch Lam. Đó là một truyện ngắn trữ tình. Truyện ko có truyện. Nhân vật là nhân vật trữ tình. Tất cả nội dung của chuyện đều xoay quanh tâm trạng của chị em một cô gái tên Liên, nhân vật chủ yếu của tác phẩm. Nhân vật của Thạch Lam nói chung là thế; ko có suy nghĩ thâm thúy, thường chỉ trình bày những cảm giác, những vui buồn nào đấy. Họ thường ngồi yên lặng lắng tai tiếng thầm thì kín của lòng mình, ít phân tích lí giải đề xuất những nói chung triết lí như thường thấy ở nhân vật Nam Cao.

Nhưng đằng sau toàn cầu nhân vật với những tâm trạng như thế, người ta thấy nhấp nhoáng nhân vật tác giả, người kể chuyện. Nhân vật này thì giàu suy tư, thường phát biểu bằng một giọng nói dịu dàng nhỏ nhẹ những tư tưởng có ý nghĩa nhân đạo thâm thúy. Tác phẩm tự nó chia làm ba đoạn: Đoạn một: Tâm trạng Liên trước cảnh chiều muộn nơi phố huyện.

Đoạn hai: Tâm trạng Liên trước cảnh đêm tối nơi phố huyện. Đoạn ba: Tâm trạng chị em Liên khát khao được thấy chuyến tàu đi qua phố huyện. Chính ở đoạn ba này, chủ đề của tác phẩm đã được phát biểu một cách thâm thúy và thấm thía. Chủ đề đấy chính là lời trả lời cho câu hỏi: “Vì sao chị em Liên đêm nào cũng cố thức để được nhìn chuyến tàu qua?”.

Nhưng tác phẩm văn học là một chỉnh thể. Vậy muốn trả lời câu hỏi trên, nhất quyết phải gắn đoạn ba với đoạn một, đoạn hai của thiên truyện. Ba đoạn gắn bó với nhau theo logic tâm trạng của nhân vật Liên để cuối cùng tô đậm tư tưởng của truyện ở đoạn kết thúc. Đoạn một trình bày tâm trạng buồn của Liên trước quan cảnh tàn lụi của cảnh tự nhiên và những cảnh đời nơi phố huyện lúc chiều muộn. Tâm trạng này tác giả đã ghi rõ trong đoạn văn: “Liên ngồi yên lặng bên mấy quả thuốc sơn đen; đôi mắt chị bóng tối ngập đầy dần và cái buồn của buổi chiều quê thấm thía vào tâm hồn thơ ngây của chị; Liên ko hiểu sao, nhưng chị thấy lòng buồn man mác trước cái giờ phút của ngày tàn”.

Ngày tàn trước hết báo hiệu bằng tiếng trống thu ko như gọi buổi chiều về. Phương tây tuy đỏ rực như lửa cháy nhưng cũng chỉ là ánh hồng của “hòn than sắp tàn”. Bóng tối lấn dần, lấn dần… Nhìn xuống mặt đất là cảnh chợ tàn, ko có gì vui bằng lúc chợ đông, nhưng cũng ko có gì buồn hơn cảnh chợ tàn.

Xem thêm: Độ Chơi Mini World Block Art Cho Người Mới, Mini World: Block Art Trên Steam

Đâu tiếng làng xa vắng chợ chiều. Câu thơ trong bài Tràng giang của Huy Cận thật buồn. Buồn vì người ta về hết cả, tiếng ồn náo nhiệt cũng tắt. Sự sống như tàn lụi Cái nghèo phô bày ko che đậy ở những rác rưởi bỏ lại, ò mấy đứa trẻ nhà nghèo lum khum nhặt nhạnh những cái vặt vãnh còn có thể dùng được cửa những người bán hàng để lại…

Những con người thân thuộc với chị em Liên nơi phố huyện cũng vậy, đều là những cuộc đời tàn lụi: cái hàng nước lèo tèo của chị Tí thì ế khách (“Ôi chao, sớm với muộn nhưng mà có ăn thua gì”), shop của chị em Liên cũng vậy (“Hôm nay ngày phiên nhưng mà bán cũng chẳng ăn thua gì”). Hình ảnh cụ Thi điên lảo đảo bước đi càng tô đậm một hoàn cảnh tuyệt vọng: “Cụ đi lần vào bóng tối, tiếng cười khanh khách nhỏ dần về phía làng”. Đoạn hai trình bày tâm trạng buồn và chán nản của Liên trước những cuộc đời tối tăm quanh quẩn đơn điệu của những cư dân nơi phố huyện.